Title: Spółka publiczna: poznaj definicję, obowiązki i zasady zakładania | Sprawdź teraz
Data publikacji: 10 maja 2025
Data aktualizacji: 10 maja 2025
Autor: Michał Zawadzki
Spółka publiczna to podmiot o szczególnym statusie prawnym i gospodarczym. Wejście na giełdę to dla wielu firm szansa na ekspansję, prestiż i pozyskanie znacznego kapitału, ale także obowiązek przestrzegania ścisłych regulacji i transparentności wobec inwestorów.
W tym artykule wyjaśniamy:
- czym jest spółka publiczna i jak działa,
- jakie ma obowiązki względem inwestorów i państwa,
- kto może ją założyć i jak wygląda proces przekształcenia.
Czytaj więcej, jeśli myślisz o inwestowaniu lub budowie własnej spółki notowanej na giełdzie.
Spis treści
- Czym jest spółka publiczna?
- Jakie obowiązki ma spółka publiczna?
- Kto może założyć spółkę publiczną?
- Proces przekształcenia spółki w publiczną
- Zalety i wady prowadzenia spółki publicznej
- Czy spółka publiczna musi być notowana na giełdzie?
- Podsumowanie
Czym jest spółka publiczna?
Spółka publiczna to spółka akcyjna lub komandytowo-akcyjna, której co najmniej jedna akcja została dopuszczona do obrotu publicznego, czyli oferowana lub notowana na rynku regulowanym (np. Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie).
Dopuszczenie do obrotu publicznego oznacza, że:
- akcje spółki mogą być przedmiotem oferty publicznej,
- są dostępne dla szerokiego grona inwestorów indywidualnych i instytucjonalnych,
- spółka podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego (KNF).
Jakie obowiązki ma spółka publiczna?
Status spółki publicznej wiąże się z szeregiem obowiązków informacyjnych i prawnych. Oto najważniejsze z nich:
- Obowiązki informacyjne – publikacja raportów kwartalnych, półrocznych i rocznych, przekazywanie raportów bieżących.
- Obowiązek transparentności – informowanie rynku o wszystkich istotnych zdarzeniach mających wpływ na kurs akcji.
- Wewnętrzne regulacje – wdrożenie zasad ładu korporacyjnego (corporate governance).
- Zgłaszanie zmian w strukturze akcjonariatu – np. przejęcie pakietu większościowego.
- Podleganie kontroli KNF i GPW – możliwość sankcji za naruszenia przepisów.
Kto może założyć spółkę publiczną?
Spółka publiczna zawsze powstaje z przekształcenia spółki akcyjnej. Aby rozpocząć procedurę, należy spełnić następujące warunki:
- posiadać formę prawną spółki akcyjnej lub komandytowo-akcyjnej,
- przygotować prospekt emisyjny zatwierdzony przez KNF,
- zarejestrować akcje w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych,
- uzyskać zgodę GPW na wprowadzenie akcji do obrotu.
Spółkę publiczną mogą więc założyć zarówno osoby fizyczne, jak i prawne, które dysponują odpowiednim kapitałem i spełnią formalne wymogi.
Proces przekształcenia spółki w publiczną
Aby przekształcić spółkę akcyjną w publiczną, należy przejść przez złożony, ale dobrze zdefiniowany proces:
- Decyzja o emisji akcji – przyjęcie uchwały przez walne zgromadzenie akcjonariuszy.
- Przygotowanie prospektu emisyjnego – szczegółowy dokument zawierający informacje o działalności, finansach i ryzykach.
- Złożenie prospektu do KNF – celem uzyskania zatwierdzenia.
- Zgłoszenie akcji do KDPW – w celu dematerializacji.
- Złożenie wniosku do GPW – o dopuszczenie akcji do obrotu.
- Debiut giełdowy – publiczne wprowadzenie akcji na giełdę.
Zalety i wady prowadzenia spółki publicznej
Zalety:
- Dostęp do dużego kapitału inwestycyjnego.
- Zwiększenie prestiżu i wiarygodności rynkowej.
- Możliwość wykorzystania akcji jako „waluty” przy przejęciach.
- Łatwość pozyskania inwestorów zagranicznych.
Wady:
- Wysokie koszty obsługi prawnej i księgowej.
- Utrata pełnej kontroli nad firmą (udziałowcy).
- Ryzyko wrogich przejęć.
- Obowiązek pełnej transparentności.
Czy spółka publiczna musi być notowana na giełdzie?
Nie każda spółka publiczna jest notowana na giełdzie. Może mieć status spółki publicznej jedynie na podstawie oferty publicznej akcji, bez ich wprowadzenia do obrotu na rynku regulowanym.
Mamy zatem dwa możliwe scenariusze:
- Spółka publiczna nienotowana – przeprowadza ofertę publiczną, ale nie jest notowana na giełdzie.
- Spółka publiczna notowana – przeprowadza ofertę i wprowadza akcje do obrotu giełdowego.
Podsumowanie
Spółka publiczna to ważny element nowoczesnej gospodarki. Jej obecność na giełdzie pozwala na pozyskiwanie kapitału, budowę zaufania wśród inwestorów i dynamiczny rozwój. Jednocześnie wiąże się to z obowiązkami informacyjnymi i większym nadzorem regulacyjnym.
Zarówno inwestorzy, jak i przedsiębiorcy powinni rozumieć mechanizmy funkcjonowania spółek publicznych, by podejmować świadome decyzje biznesowe i finansowe.